Eins og ég hef gagnrýnt nokkuð reglulega undanfarin ár hefur Seðlabankinn boðið íslenskum bönkum rausnarlega en áhættulausa ávöxtun sem jafna mætti við „free lunch“. Bankarnir hafa tekið hraustlega til matarins og verið með hátt í 200 milljarða í ávöxtun hjá Seðlabankanum, bæði á innlánsreikningum sem gefa nú 5% og í innstæðubréfum sem gefa nú 5,25% (en voru 5,75% árið 2013). Þetta kostar Seðlabankann um 10 milljarða á ári. Það er á kostnað Ríkissjóðs sem fær minni arð af Seðlabankanum sem því nemur. Skattgreiðendur borga brúsann.
Lesa áfram „Bankarnir árum saman í „free lunch“ hjá Seðlabankanum“Þingræða á eldhúsdögum
Virðulegi forseti, kæru landsmenn
Í þessari stuttu ræðu langar mig til að vekja athygli á ólíkum hagsmunum bankakerfisins og fólksins í landinu og mikilvægi þess að í því efni verði komið á betra jafnvægi en nú er. Ég tel að stjórnmálamenn allra flokka ættu að geta sameinast um þetta markmið.
En áður en ég vík að bankakerfinu, vil ég nota tækifærið til að fagna þeim mikla árangri sem ríkisstjórn Framsóknar og Sjálfstæðisflokks hefur náð á fyrsta ári kjörtímabilsins. Ekki síst með vel útfærðum aðgerðum í þágu skuldsettra heimila, en skuldir þeirra hafa tvöfaldast á tuttugu árum og íslensk heimili með þeim skuldsettustu í heimi. Lesa áfram „Þingræða á eldhúsdögum“
Ísland flytur ríflega tvöfalt meira út í USD en EUR
Sá misskilningur virðist nokkuð útbreiddur að meiri hluti inn- og útflutnings Íslands sé í evru en það er rangt. Ísland flytur ríflega tvöfalt meira út í dollar en í evru. Innflutningur er einnig meiri í dollurum en evrum. Þessi misskilningur gæti stafað af því hve miklu af útflutningi er umskipað í Hollandi sem er evruland. En sá útflutningur er að miklu leiti í dollurum og endanlegur áfangastaður ekki Holland nema að litlu leiti. Hér má sjá línurit sem sýnir hlutfallslega skiptingu út- og innflutnings árið 2012 eftir verðmæti.
Hagstofan heldur utan um skiptingu út- og innflutnings eftir gjaldmiðlum og hægt að skoða hana hér á vefsíðu Hagstofunnar. Framsetningin gæti reyndar verið villandi því heiti gjaldmiðlanna koma ekki fram, heldur nöfn þeirra landa sem gefa út gjaldmiðlana. Vonandi bætir Hagstofan úr því fljótlega.
Það kemur á óvart hér að einhverjir hafa flutt inn vörur eða þjónustu fyrir 35 mia og borgað með krónum. Er ekki líklegt að sá sem fékk krónurnar hafi farið með þær aftur til Íslands fjárfestingaleiðina á 20% afslætti? Hvað sem því líður, þá finnst mér löngu tímabært að loka fyrir þá mismunun að sumir geti fengið krónur á lægra verði en aðrir.
Englandsbanki segir viðskiptabanka búa til þá peninga sem þeir lána út.
Grein þessi birtist í Kjarnanum þann 27. mars 2014.
Óhætt er að segja að grein um peningamyndun sem birtist í nýjasta ársfjórðungsriti Englandsbanka komi á óvart. Englandsbanki, sem er seðlabanki Bretlands, segir það vera útbreiddan misskilning að viðskiptabankar þurfi að safna innlánum til að geta veitt lán. Sumar kennslubækur í hagfræði séu rangar að þessu leiti. Hið rétta sé, að þegar bankar veiti lán þá búi þeir einfaldlega til nýja peninga. Þessu er nánar lýst í greinum og myndböndum frá Englandsbanka.
Þótt flestum komi þetta kannski á óvart þá er þetta ekki nýtt fyrir öllum. Undanfarin ár hafa ýmsir hagfræðingar og hugveitur um peningamál vakið athygli á því hvernig bankar búi til peninga með útlánum. Sumir telja jafnvel að peningamyndun banka sé ein af ástæðum vaxandi skuldsetningar, verðbólgu og óstöðugleika í peningakerfum heimsins. Lesa áfram „Englandsbanki segir viðskiptabanka búa til þá peninga sem þeir lána út.“
Skuldaleiðrétting ríkisstjórnarinnar komin til þingsins
Góðar fréttir! Í dag var leiðréttingarfrumvörpum ríkisstjórnarinnar dreift á Alþingi. Aðgerðirnar munu ná til allt að 100 þúsund heimila og heildarumfang leiðréttingarinnar verður allt að 150 milljarðar. Umsóknarferlið verður einfalt og byrjað að taka á móti umsóknum 15. maí og hægt að sækja um til 1. sept 2014. Leiðréttingin verður í haust, fljótlega eftir að umsóknarfresti lýkur. Það verður opnað fyrir greiðslu inn á séreignasparnaðinn þann 1. júli.
Frumvörpin eru í takt við þau áform sem ríkisstjórnin kynnti í lok nóvember, en til viðbótar býðst þeim sem ekki hafa húsnæðislán að njóta sama skattafsláttar við söfnun séreignasparnaðar til húsnæðiskaupa. Þetta kemur t.d. fólki á leigumarkaði til góða.
Hér má skoða frumvörpin tvö, annað fjallar um beina höfuðstólslækkun en hitt um lækkun með skattfrjálsri nýtingu séreignasparnaðar.
Stjórnvöld víða um heim vara við sýndarfé.
Grein sem birtist í DV-kjallari þann 25. mars 2014:
Þann 19. mars gáfu íslensk stjórnvöld út aðvörun um þá áhættu sem fylgir sýndarfé (e. virtual currencies) svo sem Auroracoin og Bitcoin. Tilefni aðvörunar nú er fyrirhuguð úthlutun sýndarfjárins Aurauracoin til Íslendinga á vegum aðila sem vinnur undir dulnefninu Baldur Friggjar Óðinsson.
Stjórnvöld fjölmargra landa hafa séð tilefni til að upplýsa almenning um þá áhættu sem felst í kaupum, varðveislu eða viðskiptum með sýndarfé. Notendur eru ekki varðir gegn tapi á sýndarfé, t.d. ef “markaðstorg” sem skiptir eða varðveitir sýndarfé bregst skyldum sínum, greiðsla misferst eða kemst í hendur óviðkomandi aðila. Lesa áfram „Stjórnvöld víða um heim vara við sýndarfé.“
Seðlabanki Íslands varar við sýndarfé
Fyrir nokkru síðan vakti ég athygli á því að margir erlendir seðlabankar hefðu varað formlega við þeirri áhættu sem fylgir sýndarfé. Í dag birti Seðlabanki Íslands einmitt slíka aðvörun og því ber að fagna. Það enda mjög mikilvægt að stjórnvöld peningamála upplýsi almennig um þá óvissu og áhættu sem fylgir notkun á bitcoin, auroracoin og öðru sýndarfé. Tilkynning Seðlabankans er á þessa leið: Lesa áfram „Seðlabanki Íslands varar við sýndarfé“
Bankar græða á vöxtum Seðlabankans.
Smellið á myndina til að heyra Frosta ræða um vaxtagjöld Seðlabankans við þáttastjórnendur Reykjavík síðdegis á Bylgjunni 17. mars 2014.
Seðlabanki Englands: Bankar búa til peninga þegar þeir veita lán
Í nýju ársfjórðungsriti Seðlabanka Englands er fjallað um peningamyndun í bankakerfinu. Þar er viðteknum kenningum um að bankar margfaldi upp peningamagn seðlabankans vísað á bug. Í reynd búi bankar til peninga með því að veita lán. Seðlabanki Englands staðfestir þannig það sem Betra Peningakerfi, og Positive Money hafa verið að vekja athygli á undanfarin ár.
Hér er þetta svart á hvítu: Lesa áfram „Seðlabanki Englands: Bankar búa til peninga þegar þeir veita lán“
ESB semur við Noreg um ofveiði á makríl
Í gærkvöldi bárust þær upplýsingar að ESB, Noregur og Færeyjar hafi gert samkomulag um magn og skiptingu makrílafla án þáttöku Íslands. Umsamið aflamagn er langt umfram veiðiráðgjöf. Íslendingar vildu ekki taka þátt í samkomulagi sem byggði á veiði langt umfram ráðgjöf vísindamanna og það er gott.
Hingað til hefur makríll ekki verið á lista yfir fiskistofna sem eru ofveiddir. Neytendur verða sífellt meðvitaðri um umhverfismál og hvaða áhrif innkaup þeirra geta haft á fiskistofna. Þessi samningur um ofveiði gæti því dregið úr eftirspurn eftir makríl um leið og hann stóreykur framboðið. Afleiðingin gæti orðið verðhrun á makríl.
Ísland stundar ekki ofveiði en ESB ofveiðir 80% af sínum fiskistofnum og 30% fiskistofna ESB eru að hruni komnir. Þá staðreynd þarf að kynna á okkar helstu mörkuðum svo þeir neytendur sem kjósa sjálfbærar vörur geti tekið upplýstar ákvarðanir.